Sandra Muteteri Heremans is een beeldend kunstenaar en filmmaker met een achtergrond in kunstgeschiedenis en antropologie. Heremans is geboren in Rwanda en voor het grootste deel opgegroeid in België. Haar interesseveld spitst zich toe op de artistieke en politieke erfenis van de twintigste eeuw en hoe deze doorwerken in de wereld van vandaag. Binnen haar huidig onderzoekstraject – dat zal resulteren in een film – neemt ze de ervaringen onder de loep van Afrikaanse studenten die tijdens de Koude Oorlog in de Sovjet-Unie studeerden. Aan de hand van hun verhaal wil Heremans transnationale levens in kaart brengen, in de context van nieuwe onafhankelijke staten. Ze toont in dit proces de complexe verwikkelingen tussen een communistische "Tweede Wereld" en de nationale bevrijdingsbewegingen die de "Derde Wereld" trachtte op te richten. Ze spit geschiedenissen om en reactiveert wat werd bedolven onder decennia aan kortzichtig "Eerste Wereld"-triomfalisme.
In Search of Gilbert and Idrissa: African Students in the USSR - Performing the Past gebruikt Heremans het filmscenario als tool/onderzoeksmethode om de persoonlijke ervaringen van Afrikaanse studenten te belichten. Ze toont hun dagelijkse besognes, hoe zich als individu positioneren en binnen dat proces zich al dan niet conformeren aan een communistische ideologie. Heremans schetst de lange weg – binnen een internationale debatatmosfeer - die voorafgaat aan hun aankomst in de USSR en zicht voortzet na hun terugkeer naar het thuisland. Via Gilbert en Idrissa, de protagonisten van het verhaal, verkent de kunstenaar het historische potentieel van twee elkaar kruisende verhalen: het postkoloniale en het Oost-Europese. Ze haakt hier ook andere narratieven/tegengeluiden aan vast waarvoor ze put uit informelere archieven die haar onderzoek verrijken, waaronder orale geschiedenissen en familiearchieven. De voorstelling en de lezing gekoppeld aan het project zijn experimenten in het oefenen van manieren om met mondelinge kennis en de overdracht ervan om te gaan, voorbij het reproduceren van geweld inherent aan het huidige tijdperk en dat van de Koude Oorlog.
In Search of Gilbert and Idrissa: African Students in the USSR - Performing the Past is work-in-progress dat reeds in verschillende vormen werd gepresenteerd:
- als performatieve lezing: In Search of Gilbert and Idrissa: African Students in the USSR - Performing the Past, Decoratelier (als deel van MOUSSEM STAGES), Brussel, 2023.
- als voorstelling en lezing: In Search of Gilbert and Idrissa: African Students in the USSR - Performing the Past, The Mosaic Rooms, Contemporary Culture from the Arab World and Beyond, Londen, 2023.
- als online publicatie: In Search of Gilbert and Idrissa: African Students in the USSR. Artistic Research through the Development of Fictional Characters, Prospections, BAK basis voor actuele kunst, Utrecht, 2022;
- als lezing-performance en publicatie, in het kader van Lectures on the Weather, Performance and fieldwork, curator: Anna Smolak, Tranzit.ro/Boekarest en Experimental Station for Research on Art and Life, Silistea Snagovului, Roemenië, 2022;
- als publicatie: In search of Basebya Gilbert: Exploring the experience of African students in the USSR through fiction, in: Luntumbue, V., et al (eds.), Places in the Sun: Post-Colonial Dialogues in Europe and Beyond. Brussels: Institute for a Greater Europe, 2021;
- als lezing-performance, in het kader van het artist in residence-programma in WIELS, Brussel; juni 2021;
