Moussem heeft sinds haar ontstaan een bijzonder parcours afgelegd. In 2001 is Moussem gestart als een klein Antwerps festival, een burgerinitiatief dat geloofde in de kracht van cultuur om mensen met verschillende achtergronden te verbinden en de afwezigheid van diversiteit in de cultuursector van deze grootstad wilde aanpakken. Moussem is ontstaan als cultuurparticipatieproject in de schoot van de Antwerpse Marokkaanse gemeenschap, maar opent al van bij het begin haar deuren voor andere groepen en initiatieven in de stad. De focus komt al snel te liggen op het introduceren van artiesten en inhouden met een link naar Noord-Afrika en het Midden-Oosten. 2001 was ook het jaar van 11 september, een periode waarin de bevolking afkomstig uit deze regio te maken krijgt met een steeds harder en polariserend politiek discours en een deels vijandige publieke opinie.
Met de erkenning als (Nomadisch) Kunstencentrum in 2008 verschuift de lokale focus en groeit Moussem uit tot een internationaal platform, actief in het Vlaamse en Europese kunstenveld. Na 15 boeiende jaren in Antwerpen wordt de lokroep van Brussel te sterk. Sinds 2014 opereert Moussem vanuit de hoofdstad van Vlaanderen, België en Europa. Met de recente verwerving van een huis in Anderlecht zetten we onze verankering in deze metropool door. De intensieve residentie- en productieve werking waarbij kunstenaars projectmatig of op langere termijn ondersteund worden, zal de komende jaren daardoor nog aan belang winnen, zonder daarbij het nomadische karakter van het kunstencentrum op te geven.
In al die jaren is Moussem baanbrekend geweest in het toegankelijk maken van onze kunsthuizen voor andere verhalen en publieken. Voor de Moussem-werking is de nauwe en gelijkwaardige dialoog met een steeds groeiend netwerk aan kunstenaars, curatoren, programmatoren en sleutelfiguren uit het culturele veld in binnen- en buitenland essentieel. Moussem bouwde een doordacht ondersteuningsbeleid op voor jonge artiesten, die de kans krijgen hun oeuvre te ontwikkelen en aansluiting te vinden bij de Vlaamse en de internationale kunstscènes en zoekt naar duurzame presentatie-vormen die ruimte bieden voor contextualisering, en continuïteit garanderen.
Met het multi-disciplinaire festival Moussem Cities grijpt Moussem een grootstedelijke context aan om met vaste en wisselende Brusselse partners een licht te werpen op een artistieke scène. De voorbije edities stonden achtereenvolgens Tunis, Beirut, Casablanca, Damascus, Algiers en Teheran in de schijnwerpers. Binnen de muziek zijn er de jaarlijkse formats Sufi Night en Moussem Sounds en thematische reeksen zoals Tarab of Qanun Dialogues. Moussem introduceert nieuwe artiesten en muziekstijlen op de Vlaamse en de Brusselse muziekscènes die buiten het gesloten “wereldmuziekcircuit” actief zijn maar die een betere representatie vormen van de diversiteit aan niet-westerse muziekexpressies, en die ook betere aansluiting vinden bij de verschillende diaspora ’s. Met Moussem Repertoire introduceert Moussem Arabische theaterteksten in het Nederlandstalige podiumveld door deze te vertalen naar het Nederlands en uit te geven, en organiseert hierrond publieke momenten. Met MHKA en Mu.ZEE zetten we de lange termijn samenwerking Moussem Collection op, waarbij expo’s van kunstenaars gekoppeld worden aan een aankoop van hun werk voor de permanente collectie. De recente reeks Islam en kritisch denken wil de diversiteit aan kritische stemmen binnen de islam onder de aandacht brengen.
Binnen de Moussem-werking is er ook aandacht voor de nieuwe generatie, in het bijzonder voor de diverse grootstedelijke jeugd. Zo engageren we ons, samen met onze partners, om jeugdtheaterproducties te realiseren, omdat er ook in het jeugdtheater een noodzaak is aan nieuwe inhouden en rolmodellen.
De veelzijdige en succesvolle podiumkunstenwerking van Moussem werd in 2018 bekroond met de Vlaamse Cultuurprijs voor podiumkunsten.
In tegenstelling tot de afgelopen jaren, laten we de expliciete focus op het geografisch gebied van de MENA-regio achter ons. De werking wordt in die zin ‘opener’ en richt zich niet enkel meer op kunstenaars en inhouden ‘met openheid of een link naar de Arabische wereld’. We focussen wel degelijk op een inhoudelijke internationale uitwisseling maar benaderen deze vanuit de grootstedelijke context van Brussel, Vlaanderen en België. De ‘internationaliteit’ wordt bekeken vanuit het lokale zelf. M.a.w. de samenstelling van de stad met de verschillende diaspora ’s is de startpunt in het denken over die uitwisseling en keuze voor kunstenaars en inhoudelijke thematieken van de werking. De expertise over en de verbinding met de MENA regio zitten in het DNA van Moussem en zullen daarom een rol blijven spelen binnen de werking.
Foto: 7, Radouan Mriziga © Marc Domage - production: Moussem